गीता अध्याय 17, भाग १, ध्वनी - फीत.
गीता शास्त्र - गीतेत जे जीवनाचे शास्त्र सांगितले आहे, ते तसेच प्रमाण मानले तर, ग्रंथपूजा होईल. गीता हे एक प्रयोगशील (प्रयोगात्मक) शास्त्र आहे. एका निश्चित प्रक्रियेने ‘गीता शास्त्राचा’ प्रत्यक्ष अनुभव घेऊन (तो अनुभव तसे वागूनच येईल), कोणीही व्यक्ती समाधान घेऊ शकते. शक्यता/योग्यता असल्यास संशोधन करू शकते. अशी वैज्ञानिक पद्धती, गीता शास्त्रास लागू आहे. (वेलोर प्रवचने).
बुद्धीचे काम ज्ञान सांगण्याचे आहे. या ज्ञानावर स्थिर करण्याचे काम श्रद्धेचे आहे. काही लोक श्रद्धा व बुद्धी यांना परस्पर-विरोधी मानतात. पण ते तसे नाही. दोन्हीची आवश्यकता आहे. बुद्धिहीन श्रद्धा असेल तर डोळे मिटून चालणे आहे (अंधश्रद्धा). श्रद्धाहीन बुद्धी असेल तर अनेक वेळा कार्य घडत नाही, जीवन व्यर्थ जाते. (संशयात्मा विनश्यति).
स्वभाव म्हणजे पूर्वकाळ / पूर्वजन्म यात केलेल्या पुण्यापुण्याच्या संचयामुळे उत्पन्न झालेली मनोघटना. स्वभाव म्हणजे ज्ञान (विचार) शक्ती, किंवा क्रिया शक्ती यांचा मनावर झालेला परिणाम. ज्ञानशक्ती किंवा क्रियाशक्ती जेवढी तीव्र तेवढा परिणामही तीव्र असतो.
भगवंत शेवटी सांगतात :
शुद्ध सत्वगुणांनी युक्त होऊन शास्त्रविहित कर्म केले (किंवा असे कर्म करणार्यावर श्रद्धा ठेवून त्यांचे अनुकरण केले), तर उत्तम लोक-लोकांतराचे फळ जीवाला मिळेल. पण त्यात आणखी एका गोष्टीची भर घातली तर साक्षात मोक्षाची प्राप्ती होईल.
अशी कोणती गोष्ट आहे , ती जाणून घेण्याची उत्कंठा अर्जुनास लागून राहिली.
ती पाहून भगवान ती वस्तू आणि तिचे महात्म्य सांगत आहेत. अशा रीतीने , एरवी जीवाला जन्म-मरणाच्या संसारात बांधणाऱ्या यज्ञदानादि कर्मांना त्यांच्या कर्त्यांसह ब्रह्मपर्येत पोहोचविण्याचे सामर्थ्य “ओम तत् सत “ या नामामध्ये आहे. परंतु असे समर्पण न करता नुसतीच मोठमोठी ‘यज्ञ दान तप ‘ अशी कर्मेच करीत बसल्यास त्यांच्या या तपःचर्या , दाने सर्व फुकट जातील. त्यांना ऐहिक भोगही मिळणार नाहीत, परलोकाची गोष्ट तर बोलायलाच नको.
ओम तत् सत - या विषयी सविस्तर माहिती आपण पुढील भागात बघणार आहोत,
विजय रा. जोशी.
गीता अध्याय 17, भाग १, ध्वनी - फीत.
