योग ग्रंथ अभ्यास : विषयोग - 11 . Path 28 , 2 OCTOBER 2024.
सारांश :
कामशक्ती सुख न टाकता त्याचे योग्य नियोजन करून ध्यान मार्गाने कामशक्ती समतोल कसा
करावा याचे या ग्रंथातील विवेचन आपल्यासमोर आहे. त्याचा अवश्य उपयोग करून घ्यावा.
या पुस्तकात दिलेली माहिती एका संपूर्ण आणि सलग योगग्रंथ रचनेचा भाग आहे. तरीसुद्धा या विषयापुरती
माहिती येथे दिलेली आहे. विषय खूप मोठा आणि तो निरनिराळ्या अंगाने अन्य पुढे येणाऱ्या ग्रंथ विवेचनातून
समजावून घेणे अधिक उपयुक्त होईल.
विजय रा. जोशी.
योग ग्रंथ अभ्यास : विषयोग - 12 . Path 29 , 9 OCTOBER 2024.
योग ग्रंथ अभ्यास : विषयोग समारोप . Path 3१ , २३ OCTOBER 2024.
सारांश :
सुरवातीपासून घेतलेल्या सर्व पाठांतील चिंतनाचा आढावा, सुचविलेल्या उपायांचे महत्व आणि साधकांसाठी संभाव्य लाभ यावर मांडणी या समारोपाच्या पाठात आहे.
या सर्व उपक्रमाचा उद्देश आणि तो साध्य होण्यासाठी साधकांनी करायचे आत्मचिंतन आणि गृहपाठ यावरही काही विचार मांडले आहेत. तसेच वर्तन उपाय आणि ध्यान उपाय घेतल्याने साधकांचा आत्मविकास आणि साधकत्वातील क्रमविकास कसा घडेल या बद्दलही काही चर्चा सर्वांच्या विचारार्थ पुढे ठेवली आहे.
पुढील अभ्यासाचा ग्रंथ "भाग्य योग", त्यातील येणाऱ्या विवेचनात मुख्यत्वे काय असेल, याचा प्राथमिक भाग पाठाच्या उत्तरार्धात मांडला आहे.
सर्वांना विनंती की हे सर्व पाठ ऐकून आपल्याला आवडले असल्यास तसे अन्यथा काही सूचना असतील तर त्याचा सविस्तर अभिप्राय जरूर द्यावा.
सर्वांना नम्र प्रणाम.
विजय रा. जोशी.
योग ग्रंथ अभ्यास : विषयोग - 13 . Path 30 , 16 OCTOBER 2024.
सारांश :
षट चक्र साधनेत विविध परिस्थितीत घ्यावयाची काळजी संबंधी माहिती आहे.
शरीरातील योग चक्रे, प्लेक्सस, त्यांचे परस्पर संबंध, काम विकार संबंधी प्लेक्सेस ,
स्वाधिष्ठान चक्राकडेच काम विकार जागृतीचा धोका का ? त्या मानाने पेल्विक प्लेक्सएस धोका
कमी कसा.. इत्यादी माहिती दिली आहे.
त्यातील ध्यान साधनेत घ्यायच्या काळजीचा भाग ध्यान सूचना केला आहे . तेथे स्वाधिष्ठान चक्रातील धोके
टाळून पेल्विक प्लेक्सस वरील पर्याय अविवाहित आणि ब्रह्मचर्य व्रतधारींसाठी सुचविला आहे.
या पाठात वरील ध्यान साधनेचे सविस्तर प्रात्यक्षिक श्रोत्यांकडून करून घेतले आहे.
विजय रा. जोशी .
योग ग्रंथ अभ्यास : विषयोग - 8 . Path 25, 28 AUGUST 2024
सारांश
प्राणीजीवन अमिबा पासून सुरु झाले. तेव्हाच्या शरीर रचनेत त्या त्या वेळच्या बऱ्या– वाईटाचे परिणाम त्या त्या वेळी मिळण्याची सोय होती. त्या क्षणालाच परिणाम भोगावे लागत असत. आणि त्यामुळे तत्पर राहून त्या वेळचे प्राणी जीवन असे परिणाम त्या त्या ठिकाणी, वेळी भोगून टाकत असत.
प्राणीजीवनात तथाकथित प्रगती झाली . ती मनुष्य शरीरापर्येत पोहोचली. तसतसे हे परिणाम अप्रत्यक्ष उशिरा व्हावेत अशा यंत्रणांनी शरीररचना गुंफली गेली. अर्थात हा जो बदल झाला तो उत्क्रांती तत्व म्हणजेच मनाची इच्छा यानेच झाला असणार.
म्हणून आपल्या ए .एन. एस. च्या कार्य पद्धतीबद्दल आश्चर्य करण्या पेक्षा आहे ती परिस्थिती समजून घ्यावी,म्हणजे निदान पुढचा मार्ग जो निघायचा तो निघेल. या पार्श्वभूमीवर आपल्याला शरीराचा अभ्यास करायचा आहे. जाळ्यात कसे अडकलो ते कळल्याशिवाय सुटका कशी होईल?
Sympethetic and Parasympethetic nervous system and energy expenditure. आणि त्यामुळे शरीरात निर्माण होणारा शक्ती असमतोल पाहून त्याची कारणे काय यावर काही चिंतन केले आहे.
भावना / वासना हि कशी सर्व व्याप्त आहे याची काही वेदकाळातील व अन्य उदाहरणे दिली आहेत. ती देतांना ते म्हणतात: नैसर्गिक काम भावना विपरीतपणाने दडवून ठेऊ नये. आणि ती दडवून ठेवली तर त्यालाच विपरीतपणा’ (आधुनिक काळाच्या नावाने), म्हणू नये. मात्र याचा अर्थ असा नाही की ‘अनैतिकपणाला’ प्रतिष्ठा असावी. काम विकार जर नैसर्गिक सहजतेने बाजूला सारता येत नसेल, तर आणि तेव्हा जास्तीत जास्त नीतिबंधने पाळून आत्मोन्नती करून घ्यावी.
सविस्तर पाठात ऐकावे.
विजय रा. जोशी.
योग ग्रंथ अभ्यास : विषयोग - 10 . Path 27 , 25 September 2024.
सारांश :
मेंदूतील निओकॉर्टेक्सला व्हेटोची सत्ता आहे असे मानले तर सर्टिफिकेशनचा अधिकार त्यालाच असलापाहिजे. जर ती सत्ता लिम्बिक बळकावू पहात असेल तर ते सर्व दृष्टीने अयोग्य आहे. म्ह्णून त्यास ताळ्यावरआणून योग्यमार्गी लावण्याचे, सतस्पर्श काम निओकॉर्टेक्सचे आहे, वस्तुतः त्या पलीकडे असलेल्या मनशक्तीचे आहे.
निओकॉर्टेक्सचा सल्ला मानून ध्यानाला बसण्याची सवय करा म्हणायचे तर ती कशी करायची हा प्रश्न आहे.ध्यानाला बसले तर मन शांत न होता, सैरा वैरा फिरण्याचा जोर करते. मग काय करावे? कसे करावे. ??म्हणून येथे अनुभवाचा प्रांत सुरु होतो. यावर कोणाचे मार्गदर्शन घ्यायचे म्हंटले तर या प्रांतात कोणी उठून काहीही बोलावे, असा प्रकार आसल्याने त्यातून धोके निर्माण होऊ शकतात.
म्हणून समोरच्या माणसाचे म्हणणे पत्करतांना विज्ञानाच्या (तर्कशुध्दतेच्या) ज्ञात अशा मर्यादेपर्येत तरी विषयव्यवस्थित तर्कशुद्ध मांडला आहे की नाही, हे पाहिले पाहिजे. तसा तो मांडला गेला असेल तर , जास्तीत जास्त त्यावर विश्वास ठेवून त्या पद्धतीने प्रयोग केले पाहिजेत. त्यात कोठे काही फरक पडत आले तर त्यात योग्यदुरुस्त्या केल्या पाहिजेत. काही फरक “व्यक्ती तेवढ्या प्रकृती” या नुसारही पडू शकतात हेही लक्षात घेतले पाहिजे .
स्वामीजी स्पष्टपणे लिहितात की - या सर्व मर्यादा लक्षात घेऊन मी माझे विवेचन केले पाहिजे आणि त्या मर्यादेतच तुम्ही ते वाचले/ऐकले पाहिजे. आणि सर्वसाधारणपणे ते विवेचन तर्कशुद्ध वाट असेल तर त्याचा तुम्ही अनुभव घेतला पाहिजे.
अधिक माहिती साठी पाठ ऐकावा.
विजय. रा. जोशी.
.
योग ग्रंथ अभ्यास : विषयोग - 9 . Path 26 , 18 September 2024
सारांश :
प्राचीन विचारवंतांनी सुद्धा दोन गोष्टीचा विचार केला असला पाहिजे. संसार झाला पाहिजे तशी उच्च शांतिही
टिकली पाहिजे. ज्याला शक्य असेल त्याने त्यागपूर्ण केवळ शक्तीलाही पत्करावी. अन्यथा दोन्हीचा मेल घालूनही
पत्करावी.
अध्यात्मात स्त्री-पुरुष संबंध निषिद्ध नाहीत. तो वावडा विषय नाही. स्त्री ही साधनेचा घाट करते कि अडथळा
आणते ? हे सगळे माणसाचं मूळ संकल्पावर अवलंबून असते. स्त्री पुरुष समता अध्यात्मात अपेक्षित आहे.
स्त्री-पुरुष एकत्र येताना जे संकल्प झाले असतील त्याचा परिणाम
काम प्रकृतीच्या प्रवृत्तीवर किंवा विकृतीवर होतो.
अधिक माहिती पाठात ऐकावी ही विनन्ती .
विजय रा. जोशी.
