योग ग्रंथ पाठ  5. 21/03/2024.  ध्वनी फीत . 

त्रिगुण : ही संकल्पना – आपल्याला ‘आपण’ समजण्यासाठी खूप महत्वाची. 

सत्व, रज व तम असे हे गुण आहेत.  व प्रकृती यांची जन्मभूमी  आहे. (गीता  १४/५). 

गुण म्हणजे शक्ती. ही शक्ती तीन प्रकारच्या प्रेरणा देते.  सात्त्विक, राजस व तामस अशा त्या प्रेरणा आहेत.

प्रत्येक सचेतन वस्तू हि ५ महाभूत अधिक ३ गुण  यांनी बनले आहे. आपण  ही तसेच आहोत. 

या गुणांचे प्रमाण प्रत्येक व्यक्तीत कसे ठरते ? 

तर पूर्वीच्या अनेक जन्मांच्या संस्कारांमुळे वासना तयार होते. त्या वासनांना अनुसरून गुणांचे कमी आधिक्य

असते. मागच्या जन्मातील या अतृप्त वासना पुढचा जन्म घेण्यास भाग पाडतात. पारमार्थिक, आध्यात्मिक

 विकासासाठी सत्त्वगुण हवा यासाठी  क्रियमाण प्रयत्नांची पराकाष्ठा करणे आवश्यक आहे. 

आज यातला काही भाग  अधिक समजून घेऊ. 

कारण हे सर्व आपल्या सर्वांगीण व्यक्तित्व विकासासाठी  महत्वाचे आहे.

विजय रा. जोशी.