योग ग्रंथ अभ्यास : विषयोग - 7 .  Path 24  dt 21 August 2024

सारांश 

शरीरात कामवासना आहे हे योगशास्त्राला मान्य आहे आणि शरीरशास्त्राला आहेच आहे. म्हणून आपण या सर्वाचाअनुकूल विचार कसा करता येईल ते पहात आहोत. योगशास्त्रात शरीरामध्ये ६ चक्रे आहेत तर शरीरशास्त्रामध्ये ६ विशेष स्थाने आहेत. (त्यात चार प्लेक्सस आहेत). 

योग शास्त्राचे म्हणणें असे आहे , की खालच्या भागातून म्हणजे मूलाधार चक्रातून एक तेज वर उचला. त्या तेजाचे, तेज वस्तूचे नाव ‘कुंडलिनी’ असे योगज्ञा नी ठेवले. हि कुंडलिनी विचारशक्तीने , कल्पना शक्तीने , मूळ तेजाने एकेक चक्र वर उचलत न्यायची, ती मेंदूपर्येत न्यायची. असे करण्यात मन गुंतले , की ज्या शरीराकडे आपले एरवी लक्ष नसते , तिकडे ते लागते. मग हे मन उगीचच भटकत नाही. आणि मनाला अशी गुंतविण्याचा सवय लागली की, त्यात गोडी वाटायला लागते. त्यातून उत्साह निर्माण होतो. बाहेर  भटकण्यात जी शक्ती वाया जाते, ती वाचते. मनाला एक नवे वळण लागते. त्यातून उत्साह फुलतो. नवा जोम, नवीन जीवन फलित होते. सहाजिकच या सर्वप्रकरणात विकारांची आपल्यावरील सत्ता किंवा कुरघोडी कमी होते. आणि या अशा निश्चय- शांत प्रक्रियेत / अवस्थेत जी शक्ती वाचते, ती रास्त अशा आनंदासाठी उपयोगात आणता येते. त्यातच कामसुखाचा आनंदही आपोआप येतो, वाढतो. 

तुमचे मन हे काम अटोनॉमिक नर्व्हस सिस्टम म्हणजे ए.  एन.  एस.  च्या मार्फत करते.  तुमचा ताबा चालतनाही, अशी शरीरातली “आपोआप चालणारी यंत्रणा’ . अशी यंत्रणा शरीरात कोणी निर्माण केली असावी ? स्वामीजी यावर जो खुलासा करीत आहेत तो खूप महत्वाचा आहे. (सविस्तर माहिती या आणि पुढील पाठात आहे.)

विजय रा. जोशी.