Sunday, June 16, 2024

 .योग ग्रंथ पाठ १३, ध्यान पाठ २, शरीराशी संवाद , १ मे  २०२४. 





“शरीराशी संवाद”  बद्दल थोडक्यात महत्वाचे. 


शरीराशी सुचविलेला संवाद , ध्यानासाठी बसल्यावर तुमच्या मनात फक्त पार्श्वभूमीवर ठेवा. 

नंतर मन तटस्थ करून राहा. कोणते तरी एक माध्यम निश्चित  करा. 

उदाहरणार्थ श्वास, वर्ण , चक्र इत्यादी. किंवा जे दिसेल , जे ऐकू येईल ते तटस्थपणे पहा. ऐका .

कसलाच हट्ट धरू नका. ऐकलेल्या किंवा वाचलेल्या पार्श्वभूमीवर तुमच्या शरीरात उमटेल ते उमटू

द्या. न उमटले तरी आत परिणाम होत असेल. कसलीही चिंता बाळगू नका. 

फक्त दिलेली पथ्य पाळा . 

ध्यान हे मनाच्या अस्थिरतेत साधत नाही. अशा वेळी पुन्हा, पुन्हा आपल्या मनाची समजूत काढावी.

मनाशी बोलावे. स्वतःशी बोलणे, स्वतःशी नीट (समतेच्या) वागण्याचे आश्वासन देणे म्हणजे ध्यान

आहे.   शरीरातल्या ध्यानासाठी, संवाद साधण्यासाठी तुम्ही रोज उत्सुकतेने बसले पाहिजे. 

या कल्पनेचा नवा आनंद तुम्हाला खूप सुखावेल.  दुसऱ्या बाजूने तुम्ही (सांसारिक जीवनात असताना) ध्यानात

अतिशय गुंतून गेलात तर तो अतिरेक ठीक नव्हे. 

तुमच्या बुद्धीस पटवीत पटवीत शक्ती मिळविण्याची ही एक स्वावलंबी प्रक्रिया आहे. नीट घेतली तर धोक्याचा प्रश्न

उरत नाही. थोडेसे त्याग पथ्य, थोडेसे चिंतन पथ्य निश्चय पूर्वक केलेत तर तुम्ही आणि तुमचे कुटुंब सुखाच्या

शिखरावर जाल. जगातील सुखे तुम्हीं जिंकाल पण ती सुखे तुम्हाला जिंकू शकणार नाहीत , 

अशी एक गोड अवस्था तुम्हाला प्राप्त होईल. 

एक अनुभव घेऊन पाहा. 



विजय रा. जोशी 




Saturday, June 8, 2024

योग ग्रंथ पाठ 12, दिनांक ०८/०५/२०२४,  ध्यान पाठ १. 







अभ्यास , चिंतन सूत्र . 

इच्छापूर्ती सुखासाठी. .... सुखासाठी वर्तन महत्व. ...... वर्तनाने समता, 

ती स्वार्थ वृत्तीने सहज साधत नाही म्हणून छोट्या त्याग संकल्प ने सुरवात करून  त्यात हळूहळू प्रगती साधणे . 

समतेचा संकल्प म्हणजे समतेसाठी वर्तन (आपल्या पलीकडे बघणे)

बाह्य आणि अंतर समता. .... बाह्य जगात समता, निरपेक्ष त्यागाने (श्रम, धन) .... अंतर जगात समता, 

पेशी विज्ञानाने. ध्यान साधनेने. 

संघटित मनाने पेशी मनाचा विचार करून आपला अनावश्यक अहंकार , सुख कल्पना,  

(इंद्रिये सुख , सत्ता, संपत्ती, प्रतिष्ठा,  हव्यास) हे  क्रमाने कमी करणे.

 संकल्प सुरवात ६.२५ % ने करून त्यात वाढ. ... त्याने स्वार्थाकडून निस्वार्थ,

स्व केंद्रित वृत्तींकडून सर्व गामी वृत्ती करणे. 

मनाचे हव्यास आणि अहंकार कमी करून अंतर्गत समता स्वतःच्या जीवनात प्रस्थापीत करणे.

अंतर्गत समते साठी ध्यान, शरीराशी संवाद........ बाह्य समतेसाठी निष्काम कर्म 

सुखाच्या शोधार्थ माणूस सर्वत्र भटकत … असतो.  पण स्वतःच्या घराची ओढ, मांगल्य आणि स्वथता ही काही
 
वेगळीच असते. 

ध्यानावस्थेत माणूस असाच जणू घराच्या ओढीने स्वस्थ होतो.  स्वाभाविक सुख-शांती अनुभवतो, 

आपण कोण आहोत ते आनंदाने  पाहू लागतो. …    बाहेरच्या सुखावर अवलंबून रहात नाही. 

ध्यान आणि झोप.

दोन्ही विचार शून्य स्थिती.

झोपेत सुद्धा एक तऱ्हेची ध्यानावस्था. (शांत झोपेनंतर समाधान).

झोप म्हणजे नाईलाजाने झालेले ध्यान तर ध्यान म्हणजे सकाळी उठल्यावर  घेतलेली हेतुशुद्ध शांत जागृत-झोप. 


ध्यानाचे शारीरिक, मानसिक अनेक लाभ .... 

हे सर्व या पाठात सविस्तर ऐका ..... 




विजय  जोशी.