गीता अध्याय 17, भाग 2, ध्वनी - फीत.

यज्ञ, दान, तप आणि जीवन.

जन्मल्या बरोबर मनुष्याचा संबंध स्वतःच्या शरीराशी, समाजाशी (अन्य व्यक्ती) व सृष्टीशी येतो. स्व-शरीराचा वापर, अन्य व्यक्तींची मदत व सृष्टी/निसर्ग यामधील गोष्टींचा वापर करीत, त्याना झिजवून माणूस जीवन जगत असतो. या क्षति/पूर्तीसाठी तप, दान व यज्ञ हा कार्यक्रम जीवनात सांगितला आहे.

तप – शरीर सेवा / शरीर शुद्धी.

दान – मानव सेवा.

यज्ञ – सृष्टीची / निसर्गाची सेवा.

आपण योग्य, अयोग्य अनेक संस्था निर्माण करतो. पण वरील तीन संस्था आपण निर्माण केलेल्या नाहीत, त्या स्वभावतः आपल्याला मिळाल्या आहेत. या संस्था कृत्रिम नाहीत. या संस्था आपण वापरतो, त्यांची क्षती करतो. या तिन्ही संस्थाचे काम उत्कृष्ठ चालेल असे वागणे हे आपले कर्तव्य आहे. हा आपला स्वभाव-प्राप्त

धर्म आहे कारण यज्ञ, दान, तप यांनी हे साधेल.  

यज्ञाने - सृष्टी संस्थेत साम्यावस्था प्राप्त होते. 

दानाने - समाजात समता प्राप्त होते . (दान, सन्मान , संगतीकरण - यज्ञ त्रिसूत्री). 

तपाने - शरीर शुद्धी होते. शरीराची दिवसे-दिवस झीज होत असते. 

आपण मन, बुद्धी, इंद्रिये यांना वापरतो, झिजवितो. या शरीर रूप संस्थेत जे विकार, जे दोष, उत्पन्न होतील, त्यांच्या शुद्धी  साठी तप  सांगितले आहे. 

मानवी जीवनाला मुलभूत असलेल्या ५ गोष्टी 

पुजाभाव / श्रद्धा 

आहार.

यज्ञ.

तप.

दान 

ओम तत् सत - 

अनादि , निर्गुण , निराकार परब्रह्माला ‘नाव’ नाही, पण “ओम तत् सत” रुपी परब्रह्माचे  नाव घेऊन सात्विक कर्मे केली, तर मोक्षाप्रत नेण्याचे सामर्थ्य कर्मात आणून ठेवण्याची शक्ती या नावात आहे. संसार तापाने पिडलेल्या लोकांची दया  येऊन श्रुतिमाऊलीने अशा लोकांच्या दुःखमुक्ती आणि ब्रह्मप्राप्तीसाठी हे नाव परब्रह्मास दिले आहे. 

“ओम तत् सत”  या नावाने युक्त होऊन सात्विक कर्म केले असता मोक्ष प्राप्ती सुलभ होते. पण हे नाव कसे घ्यावे, हे मात्र कळले पाहिजे.

या बद्दल सविस्तर माहिती या भागात  ऎका , गीता ज्ञान आत्मविकास साधण्यात खूप महत्वाचे आहे याचा अवश्य अनुभव घ्या. 

विजय रा. जोशी. 

गीता अध्याय 17, भाग 2, ध्वनी - फीत.